Sızdırmazlık Testi Verilerini Anlamak
Kaçaksız ürün yoktur. Fakat sızdırmazlık testleri üretim endüstrisinde kullanılan önemli tahribatsız muayene yöntemleri arasındadır. Bu noktada karar verilmesi gereken parametre neyin kaçaklı kabul edileceği neyin edilmeyeceğidir. Bu blog yazımızda test verileri, sızdırmazlık, anlama ve yaklaşım üzerine duracağız.
Farklı boyut toleranslarıyla üretim yapmak aslında sızdırmazlık testlerine oldukça benzer. Talaşlı imalat ile üretilmiş pek çok parçanın ölçümünü kumpas ile yapmak yeterli olur. Aynı parçanın ölçümünü mikroskop ile yaparsak ıskartaya gereksiz sayıda ürün çıkartmış oluruz.
Sızdırmazlık testlerinde ise mm, nm gibi uzunluk toleransları yoktur. Bu testlerde genel anlamda kullandığımız parametre kaçak hızıdır. Pa/s, ml/s ya sa scc/m parametrelerinde belirlenecek olan kaçak hızının üstündeki kaçaklar ürünün hatalı olduğunu kesin olarak gösterir. Bu parametrelerin doğru belirlenmesi için de sızdırmazlık test verilerinin doğru anlaşılması önemlidir.
Doğru kalibre edilmiş cihazlar test edilen parçanın ne kadar kaçırdığını gösterir. Peki bu test verileri ile bilgiyi nasıl kullanabiliriz?
Veriye dayalı, objektif yaklaşım
Sızdırmazlık test cihazları belirlenmiş parametrelere göre parçaların kaçaklı olup olmadığıma otomatik olarak karar verir. Test verilerini okumak, testin doğru yapıldığının kontrolü için uygulanabilecek çeşitli adımlar bulunmaktadır:
-Sızdırmazlık testini aynı parça ile tekrarlamak. Test sonuçlarının uyumlu çıkması beklenir. Eğer sonuçlar birbirinden bağımsız çıkıyorsa test ortamı kontrol edilmeli.
-Kapatıcı aparatların kontrol etmek. Kapatıcı aparatlar ya da manuel yöntemlerle kapatılmış delikler sızdırıyor olabilir. Bu kısımlarda kullanılan contalar kontrol edilebilir. Sabunlu su ya da kaçak spreyi ile gözle muayene edilebilir.
-Kaçak mastarları ile kalibrasyon kontrolü yapılabilir.
Bu aşamalar test ekipmanları, ya da test ortamı ile ilgili olabilecek çeşitli problemleri gösterir. Fakat test aşamasında yaşanabilecek problemler hakkında bilgi vermekten uzaktır. Bu problemlerin tespiti için alınan ölçümlerden yararlanılır.
Parametreler doğru mu?
Sızdırmazlık testi verilerini anlayabilmek için farklı ölçümleri bir arada yorumlamak gerekir.
Kaçak hızı/Akış hızı
-Kaçak boyutu
Kaçağın büyük ya da küçük bir kaçak olduğunu bu parametreyi kullanarak anlayabiliriz. Stabilizasyon aşamasından sonra sabit bir kaçak hızı elde ederiz. Kaçak hızı büyüklüğü ile doğru orantılı bir kaçak boyutundan söz edilebilir.
-Sıcaklık
Sıcaklık değişimi kaçak hızı ölçümünü önemli ölçüde etkiler. Isı değişimine yatkın bir ürüne dokunmak, insan sıcaklığı nedeniyle kaçaklı ürünün bile basıncının artmasına neden olup test sonuçlarının etkilenmesine neden olabilir.
-Basınç
Basınç kaçak hızını etkileyen önemli faktörler arasındadır. Yüksek basınçtaki hava daha yüksek kuvvet uygulayacağından aynı boyuttaki bir delikten geçen akış daha fazla olacaktır.
Test basıncı
Test basıncının yüksek olması dolum ve stabilizasyon süresini uzatarak toplam test süresini arttırır. Fakat test basıncının olması gerekenden az olması da test sonucunun doğruluğunu negatif etkiler. Esnek malzemeler ile yapılmış ürünlerde hacim arttıkça basınç azalır. Hacim değişimi testi etkileyen kritik bir değişim olacağından esnek parçaların sızdırmazlık testlerinde ön dolum metodu kullanılmalıdır.
Basınç kaynağı
-Basınç kaynağı stabil mi?
Sızdırmazlık testlerinde ürünün hızlıca basınçlandırılması istenir. Yetersiz bir kompresör testi negatif etkiler.
-Kompresörü kullanan farklı sistemler var mı?
Kompresör farklı sistemler tarafından kullanılıyorsa. Diğer sistemler basınçlı havayı tüketebilir. Bu da basınç dalgalanmalarına neden olur.
Sıcaklık
Sıcaklık değişimi basıncı büyük ölçüde etkiler bu nedenle dikkatle takip edilmelidir.
-Günün farklı saatlerinde yapılan testlerin sonucu sıcaklık farkından etkileniyor mu?
-Yılın farklı mevsimlerinde yapılan sızdırmazlık testleri sıcaklık farkından etkileniyor mu?
-Test edilen parça sıcaklık değişimlerinden etkileniyor mu? Isı değiştiricisi gibi ürünler sıcaklık değişimlerine büyük ölçüde yatkındır. Hava akımları, operatörün dokunuşu gibi etmenler bu ürünlerin sızdırmazlık testlerini etkiler.
Normal dağılım
Normal dağılım hayatın pek çok noktasında karşılaşabileceğimiz ve pratik uygulamaları yaygındır. Üretim endüstrisine uygulamak gerekirse üretilen ürünlerin önemli bir kısmı modun yakınlarındadır. Ortalamadan uzaklaştıkça bu özelliklere sahip olan ürün sayısı azalmış olur.
Sızdırmazlık testlerinde de benzer bir normal dağılım bulunur. Test sonucunda ürünlerin çoğu belirli bir aralık içerisinde kalacaktır. Normal dağılım sınırları dışarısında kalan ürün adetinin kritik değişimleri, üretim ya da test aşamalarındaki çeşitli sorunları işaret eder.
Takım kırılması, tekrarlı operatör hatası ya da yeni tedarik edilen malzemedeki hatalar normal dağılımı değiştirebilir. Aynı şekilde sıcaklıktaki değişim hava akımları gibi faktörler de testi etkileyerek normal dağılımı değiştirmiş olabilir. Dağılımda yaşanan değişimler incelenmelidir.
Test performansınızı arttırmak için fiziksel koşullar iyileştirildikten sonra aynı zamanda test datalarının da takip edilmesi gerekir. BT4000 serisi İleri Seviye Sızdırmazlık Test Cihazlarının raporlama özelliği sayesinde bütün test sürecini takip edebilir ve testlerin doğruluğundan emin olabilirsiniz.
