Sızdırmazlık Testini Etkileyen Faktörler
Önceki yazılarımızda sızdırmazlık testinin ve test yöntemlerinin neler olduğunu paylaşmıştık. Peki, sızdırmazlık testlerinin verimli bir şekilde gerçekleşmesi için sistemdeki hangi faktörleri hesaba katmalıyız? Sızdırmazlık testini etkileyen faktörler nelerdir?
–Test parçasının iç hacmi
Basınç düşümü yöntemleri 10 litreye kadar olan iç hacimler için önerilir. Bunun nedeni ideal gaz yasasında basınç ve hacmin çarpımının; gazın mol sayısı, ideal gaz sabiti ve sıcaklığın çarpımına eşit olmasıdır. Aynı sıcaklık ve basınçtaki iki kap kabı karşılaştırmak gerekirse hacmi büyük olan kabın içerisindeki gazın mol sayısı hacimler oranınca daha büyük olur. Benzer bir mantıkla gaz basıncının 1 Pa düşmesi için hacmi büyük olan kaptan hacimler oranınca daha fazla gaz molekülünün çıkması gerekir. Basınç düşümü testlerinde test parametreleri genellikle sccm(standart basınç ve sıcaklıkta molar akış hızını ifade eder.) üzerinden belirlendiği için yüksek hacimli ürünlerde küçük sccm kaçakları yakalamak zorlaşır.
-Test parçasının hammaddesi
Test parçasının genleşmesi test işlemine etki edeceğinden özellikle elastik ürünler için ek uygulamalar gerekebilir. Kauçuk gibi elastik malzemeler ile çalışırken test basıncı ürünün genleşmesine neden olur. Genleşme ile büyüyen hacim nedeniyle basınç düşer. Kaçaklı üründen dışarı moleküller çıksa bile ürün büzüşeceği için basınçta değişim gözlemlenmeyebilir. Elastik ürünlerin sızdırmazlık testlerinde hacim değişikliği göz önüne alınmalıdır. Bu ürünlerde ön dolum metodu kullanılarak sağlıklı sızdırmazlık testleri yapılabilir.
-Ortam Sıcaklığı
Sıcaklık arttığında moleküllerin ortalama kinetik enerjileri ve hızları artar. Bu da ürün içerisindeki basıncın artmasına neden olur. Basınç düşümü kullanılan sızdırmazlık testlerinde sıcaklığın değişken olması test sonucunu etkiler. Ürünün hava akımında bulunması zorlanmış taşınıma neden olarak sıcaklığı dolayısıyla basıncı düşürebilir. Daha doğru test sonuçları elde edebilmek için test ortamının koşulları değişken olmamalıdır. Isı değişimine açık olan, ısı değiştiricisi gibi ürünlerde ise referans ürün kullanılarak test sonuçlarının ortam sıcaklığından bağımsız olması sağlanır.
Sızdırmazlık Testinde İdeal Gaz Yasası
-Test Basıncı
Test basıncı arttıkça muhtemel deformasyon alanından daha fazla gaz çıkışı olur. Fakat stabilizasyon süresi artar. Bunun nedeni ürünün basınçlandırılmasının ardından basınçta oluşan dalgalanmalardır. Bu süreçte yüksek doğrulukta basınç ölçümü yapılamaz. Dolum ve stabilizasyon süresinin uzatılmasıyla sağlıklı bir test yapılabilir.
–Test süresi
Kullanılacak kapatıcı sistemi, test basıncı, yakalanması gereken kaçak boyutu gibi çeşitli parametreler nedeniyle değişen test süresi optimize edilmelidir. Test parametrelerinde belirlenen maks kaçak miktarının en kısa test çevrimiyle yakalanması hedef olmakla beraber ürüne göre değişiklik gösterir.
-Kaçak Parametresi
‘’0’’ Kaçak yoktur. Fakat ürünün güvenli ve sürdürülebilir olarak işlevini yerine getirebileceği kaçak parametresi bulunur. Araba lastiğinizin basıncı 6 ayda 23 psi’dan 20 psi’ya düşerse lastiğinizin patlak olduğunu düşünmezsiniz. Ama evinizdeki buzdolabının içindeki soğutucu akışkanın 6 ayda bir tekrar doldurma ihtiyacı göstermesi onun kaçaklı olduğunu gösterir. Mühendislik uygulamalarında da üretilen parçaları endüstri standartlarındaki toleranslara bağlı olarak ölçeriz. Talaşlı imalat ile üretilmiş parçanın ölçümünü kumpas ile yapmak yeterli olurken, mikroskop altında inceleyip kaç nanometre hatalı üretildiğini incelemek anlamlı değildir. Üretimi imkânsız standartlarda ürün beklentisi, hem üretici hem de tüketici açısından sürdürülebilir değildir. Kısaca makul seviye olarak kabul edilen kaçak miktarı ürüne göre değişiklik gösterir.
-Ürünün kullanım koşulları
Test parçasının içinden geçecek akışkan, kullanım yerinin özellikleri, bağlantı şekilleri gibi detaylar analiz edilmelidir. Doğru bir sızdırmazlık testi uygulaması için ‘’gerçek koşulların’’ simülasyonunun yapılması test güvenilirliğini arttırır. Örneğin yanlarından flanş ile bağlantı yapılan bir vana, yanlarından çekilmeye zorlandığında sızdırmazlık özelliğini kaybedebilir. Bu ürünün testi sırasında kapatma istasyonları, ürünün bağlantı özellikleri göz önüne alınarak tasarlanmalıdır.
ADLEMA, işbirliği yaptığı firmaların sızdırmazlık ihtiyaçlarına uçtan uca çözümler sunmaktadır. Etken faktörleri belirlemekten ürünün test ediliş aşamasına kadar bir sistem oluşturulmasına yardımcı olur. Daha fazla bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
